ΕΙΔΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΥΝΧΡΟΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
του Ανδρέα Ελματζόγλου
(το άρθρο δημοσιεύθηκε στο dekeleias.gr)
Σε μια σύγχρονη κοινωνία δεν θα πρέπει να υπάρχουν αποκλεισμοί. Σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον δεν πρέπει να υπάρχουν διακρίσεις.
Αυτό μάλλον οραματιστήκαν όσοι συνέταξαν την διακήρυξη της Σαλαμάγκας το 1994 η οποία ήταν ορόσημο για την ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς. Κανένα παιδί δεν πρέπει να υφίσταται διακρίσεις και έχει θεμελιώδες δικαίωμα στην εκπαίδευση.
Επιπλέον η διακήρυξη έθεσε το ζήτημα της συμπερίληψης, δηλαδή ενός σχολείου χωρίς αποκλεισμούς με σκοπό την καταπολέμηση συμπεριφορών που δημιουργούν διακρίσεις. Μια εκπαίδευση που υπερβαίνει την εθνότητα, την θρησκεία, το φύλο, την κοινωνική τάξη, της ικανότητας αλλά και της ηλικίας. Αλλά δυστυχώς είμαστε μακριά από την έννοια της “συμπερίληψης”.
Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε το δικαίωμα να μείνουν παιδιά μη τυπικής εκπαιδεύσεις εκτός σχολείου. Άλλωστε δεν είναι στο χέρι μας, η εκπαίδευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα όπως ορίζει το άρθρο 14. Το κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση.
Η ελληνική νομοθεσία με τον νόμο (3699/2008) Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ορίζει, παρόλα τα προβλήματα του, το πως πρέπει να λειτουργεί η ειδική αγωγή και η εκπαίδευση στο Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα. Το πιο βασικό όμως που ορίζει ο νόμος είναι ότι η εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες είναι υποχρεωτική.
Όμως τι συμβαίνει στην πράξη;
Οι επιλογές των παιδιών μη τυπικής ανάπτυξης στην Ελλάδα είναι (1) Ειδικό Σχολείο, εφόσον όμως υπάρχει στην περιοχή του (2) Τυπικό Σχολείο αλλά με παράλληλη στήριξη η βοηθητικό προσωπικό, τα οποία δεν είναι πάντα δεδομένα ότι θα το παρέχει το κράτος, εκτός αν έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν το κόστος οι γονείς. Όμως ακόμα και αν τα παρέχει το κράτος σε πολλές περιπτώσεις το βοηθητικό προσωπικό ή η παράλληλη στήριξη το μοιράζονται πάνω από ένα παιδάκι πολλές φορές και διαφορετικών τάξεων.
Υπάρχουν και άλλες υποπεριπτώσεις αλλά είναι σπάνιες στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Γιατί πρέπει να υπάρχει ειδικό σχολείο;
Το Ειδικό σχολείο σε ορισμένους τομείς υπερτερούν, ειδικά ως προς την αντιμετώπιση των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και τις σχολικές τους επιδόσεις. Επίσης το ότι οι τάξεις των παιδιών, στα Ειδικά σχολεία, είναι μικρότερες σε αριθμό από ότι σε τυπικά σχολεία αποτελεί και αυτό πλεονέκτημα έναντι των τυπικών σχολείων.
Στα Ειδικά σχολεία το κάθε παιδί μπορεί να δουλευτεί εξειδικευμένα και να επικεντρωθεί ο δάσκαλος του στα προβλήματα αλλά και στις δυνατότητες του κάθε παιδιού ξεχωριστά. Επίσης ο δάσκαλος μπορεί εξειδικευμένα να επικεντρωθεί σε ορισμένες πτυχές της ανάπτυξης του κάθε παιδιού. Πολύ σημαντικός παράγοντας είναι επίσης ότι στα Ειδικά σχολεία δεν υπάρχει το μοτίβο ένας δάσκαλος για (σχεδόν) όλα τα μαθήματα όπως στο τυπικό σχολείο, αλλά εξειδικευμένο προσωπικό που αποτελείται εκτός από ειδικούς παιδαγωγούς και από προσωπικό διαφόρων προσεγγίσεων (μουσικοθεραπευτές, θεατρολόγοι κτλ). Το πρόγραμμα σπουδών στα Ειδικά σχολεία είναι διαφορετικό από τα τυπικά σχολεία και προσφέρει περισσότερα και διαφορετικά μαθήματα και εξατομικευμένη μάθηση. Τέλος πλεονέκτημα του Ειδικού σχολείου είναι ότι τα παιδιά έχουν την αίσθηση του ανήκειν, ότι δηλαδή είναι σε μια κοινότητα που τους καταλαβαίνει καλύτερα.
Όλα τα παραπάνω είναι αντικείμενο συζήτησης και επιστημονικής έρευνας στην ειδική αγωγή. Ο στόχος του άρθρου δεν είναι αυτός αλλά στο ότι είναι αναγκαία η ύπαρξή Ειδικών σχολείων σε ένα κράτος με κοινωνική πολιτική και που θέλει να παρέχει ίσες εκπαιδευτικές ευκαιρίες σε όλους. Αλλά αυτό ισχύει στην πράξη;
Το ποσοστό των παιδιών που χρίζει ειδική εκπαίδευση είναι το 6-7% του συνολικού μαθητικού πληθυσμού της χώρας. Σε απόλυτους αριθμούς δηλαδή 90-100 χιλιάδες μαθητές πανελλαδικά.
Στο νομό Αττικής δυστυχώς δεν υπάρχουν αρκετά ειδικά σχολεία και ο δήμος μας είναι ένας από τους πολλούς δήμους ο οποίος δεν έχει Ειδικό σχολείο. Παρόλο που το Ειδικό σχολείο Νέας Φιλαδέλφειας υφίσταται στα χαρτιά.
Το βάρος των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μοιράζεται στα λιγοστά, υποστελεχομένα σχολεία . Οι γονείς των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες της περιοχής μας αλλά και των γειτονικών περιοχών εξυπηρετούνται ως επί το πλείστον από τα ειδικά σχολεία που βρίσκονται στο Ηρακλείου, Άνω Πατήσια και Ήλιον.
Για αυτό ας δώσουμε σε όλα τα παιδιά το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η δημιουργία ειδικού σχολείου στην Νέα Φιλαδέλφεια είναι αναγκαίο και υποχρέωση μας ως κοινωνία.
Ανδρέας Ελματζόγλου
Δραματοθεραπευτής – Εμψυχωτής θεατρικού παιχνιδιού
Εργαζομένος σε κέντρο ειδικών θεραπειών
Βιβλιογραφία
Διακύρηξη της Σαλαμάνκα και Πλαίσιο Δράσης για την Ειδική Αγωγή, Σαλαμάνκα , Ισπανία , 1994
Ζώνιου – Σιδέρη , Α. (επιμέλεια) Άτομα με Ειδικές Ανάγκες και η ΄Ενταξή τους, Ελληνικά Γράμματα , Αθήνα 2000
Μιχαήλ Ευαγ. Βερνάδος, Μαρία Γεωργ. Τερεζάκη Προσεγγίσεις σε θέματα ειδικής εκπαίδευση, Ρέθυμνο 2004
Νόμος υπ’ αριθ. 3699, (2008), Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, Εφημερίς Της Κυβερνήσεως Της Ελληνικής Δημοκρατίας, τεύχος πρώτο αρ. φύλλου 199, 2 Οκτωβρίου 2008.
Νάνου, Α (2009), Διαφοροποίηση και ευελιξία σε «ένα σχολείο για όλους».Ζώνιου – Σιδέρη , Α. (επιμέλεια) Άτομα με Ειδικές Ανάγκες και η ΄Ενταξή τους, Ελληνικά Γράμματα , Αθήνα 2000
Χατζημανώλη, Δ. (2005), Από την ένταξη-ενσωμάτωση στη συμπερίληψη. Ένας επαναπροσδιορισμός της αντιμετώπισης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Χρήσιμα Link:
https://fra.europa.eu/el/eu-charter/article/14-dikaioma-ekpaideysis
https://www.e-nomothesia.gr/kat-ekpaideuse/n-3699-2008.html
http://www.disabled.gr/inclusion-orismos/
