Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ-ΑΠΟ ΤΟ 2021 ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

Ως γνωστό από τον Αύγουστο του 2021 που η τιμή του Φ.Α. (φυσικού αερίου) προσέγγισε τα 40€ / MWh (μεγαβατώρα) άρχισε ουσιαστικά η περίοδος της εκτίναξης των τιμών του Φ.Α. σε πρωτοφανή  επίπεδα με τη μέγιστη τιμή να ανέρχεται στα 350 € / MWh (μεγαβατώρα) τον Αύγουστο του 2022 και στη συνέχεια να μειώνεται σταδιακά και να διαμορφώνεται στα 40 € / MWh (μεγαβατώρα) από τον Απρίλιο του 2023 μέχρι και σήμερα. Οι τιμές αυτές διαμορφώνονται καθημερινά στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ στην ΟΛΛΑΝΔΙΑ το γνωστό TTF.

Στη διάρκεια αυτών των 2,5 περίπου χρόνων με τις υψηλές τιμές του Φ.Α. η χώρα μας παρέμενε σταθερά μεταξύ των τριών-τεσσάρων ακριβότερων χωρών της Ευρώπης των 27 στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα να επιβαρύνει νοικοκυριά και επιχειρήσεις και να τροφοδοτεί πληθωρισμό και ακρίβεια..

Στους συνημμένους πίνακες που δημοσιεύτηκαν από τη Ρυθμιστική Αρχή και τον οικονομικό ταχυδρόμο διαπιστώνουμε ότι το μεν 2022 με μέση τιμή έτους τα 280,13 € / MWh (μεγαβατώρα) η χώρα μας κατείχε την τρίτη ακριβότερη τιμή χονδρικής μετά την Ιταλία και τη Μάλτα, το δε 2023 με μέση τιμή έτους τα 120,38 € / MWh κατείχε επίσης την τέταρτη ακριβότερη τιμή χονδρικής, πάλι μετά την Ιταλία τη Μάλτα και την Ιρλανδία.

Στους πίνακες στην πρώτη στήλη καταγράφεται η τιμή χονδρικής της ημέρας δηλαδή της 28ης.12ου του 2022 και της 9ης.12ου του 2023, στη δεύτερη στήλη η μέση τιμή του μήνα έως αυτή την ημερομηνία και στην τρίτη η μέση τιμή έτους έως την ίδια ημερομηνία.

Η έγκριτη KPGM σε μελέτη της, αποδίδει την εξαιρετικά υψηλή τιμή χονδρικής στη χώρα μας στο γεγονός ότι αυτή διαμορφώνεται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από τις οριακές ακριβές μονάδες παραγωγής του Φ.Α.

Επίσης στην ίδια μελέτη αναφέρεται ότι το 2022 παρά τη μείωση της ζήτησης της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 3,5% οι χονδρεμπορικές τιμές παρουσίασαν αύξηση κατά 132% σε σχέση με το 2021.

Οι οκτώ top παίκτες της αγοράς, εκ των οποίων οι 4 είναι συγχρόνως και παραγωγοί και πάροχοι, αποκόμισαν συνολικά έσοδα το 2022, 24 δις, αυξημένα κατά 124% σε σχέση με το 2021.

Μόνο η ΔΕΗ κατέγραψε το 2022 κύκλο εργασιών 10,8 δις από 5,4 δις το 2021.

Η διαφορά στη χονδρική τιμή της μεγαβατώρας μεταξύ της χώρας μας και των άλλων χωρών της ΕΕ προκύπτει από το γεγονός ότι στις άλλες χώρες μόνο ένα μικρό μέρος της παραγόμενης ενέργειας περνά μέσω χρηματιστηρίου, ενώ στη χώρα μας στις ωριαίες δημοπρασίες που διενεργεί ο ΑΔΜΗΕ περνά το σύνολο της παραγωγής και η τιμή χονδρικής εξαρτάται αποκλειστικά από την τιμή του Φ.Α. αγνοώντας λιγνιτικά υδροηλεκτρικά κ.λ.π. και παρουσιάζει μεγάλη διαφορά από το πραγματικό κόστος παραγωγής.

Αξιοσημείωτο είναι το παράδειγμα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, που παρουσιάζουν τις χαμηλότερες τιμές χονδρικής γιατί με απόφαση των κυβερνήσεων τους και σε πλήρη αντίθεση με τη δικιά μας, απεξάρτησαν τη διαμόρφωση των τιμών χονδρικής από τις τιμές του Φ.Α.

Η δική μας κυβέρνηση αντί να εφαρμόσει τις ίδιες μεθόδους των άλλων χωρών της ΕΕ, επέλεξε να αφήσει ανεξέλεγκτες τις υψηλές τιμές χονδρικής και τα υπερκέρδη των τεσσάρων παραγωγών και να υιοθετήσει την μέθοδο των οριζόντιων επιδοτήσεων στη λιανική οι οποίες βέβαια επιβάρυναν τον προϋπολογισμό.

Εκτός αυτού αντί να ευνοεί τις επενδύσεις στις ΑΠΕ και στην αποθήκευση, ευνοεί τις νέες επενδύσεις στο Φ.Α. (βλέπε νέο εργοστάσιο Μυτιληναίου 826 MW στη Βοιωτία, νέο εργοστάσιο της ΤΕΡΝΑ στην Κομοτηνή ισχύος 876 MW και τρίτο αδειοδοτημένο στην Αλεξανδρούπολη της DAMCO ENERGY)  αυξάνοντας την εξάρτηση από το εισαγόμενο και απρόβλεπτο στις τιμές του ορυκτό καύσιμο το οποίο συμμετέχει τα τελευταία 3 χρόνια σε ποσοστό 40% στο σύνολο της παραγωγής.

Επειδή όμως από 1.1.2024 οι οριζόντιες επιδοτήσεις καταργούνται και περιορίζονται μόνο στους κοινωνικά ευάλωτους η κυβέρνηση αντί επιτέλους να λάβει μέτρα ελέγχου της χονδρικής περιορίζοντας τη μεγάλη απόσταση μεταξύ κόστους παραγωγής και χονδρικής τιμής, αποφάσισε τη δημιουργία τεσσάρων διαφορετικών έγχρωμων μάλιστα τιμολογίων λιανικής, επιρρίπτοντας ουσιαστικά όλες τις μελλοντικές διακυμάνσεις των τιμών και τα ρίσκα στους καταναλωτές.

1. ΜΠΛΕ τιμολόγιο σταθερό. Εφόσον επιλεγεί το σταθερό τιμολόγιο θα συμβολαιοποιηθεί με τον πάροχο της επιλογής του καταναλωτή μία σταθερή τιμή για ένα ολόκληρο έτος. Η τιμή αυτή θα είναι σημαντικά υψηλότερη από τις τιμές των άλλων κυμαινόμενων τιμολογίων. Ενδεχόμενη καταγγελία του συμβολαίου από τον καταναλωτή πριν τη λήξη θα επιφέρει ρήτρα αποχώρησης. Προστατεύει από πολύ μεγάλες αυξήσεις στη διάρκεια του έτους.
2. ΚΙΤΡΙΝΟ ΚΥΜΑΙΝΟΜΕΝΟ. Η τιμή του θα είναι συνδεδεμένη με τη χονδρική και θα διαμορφώνεται στο τέλος του μήνα.
3. ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΥΜΑΙΝΟΜΕΝΟ. Ο κάθε πάροχος θα προσφέρει μία τιμή εκκίνησης την 1.1.2024 για διάστημα έξι μηνών και δύο ακόμη τιμές, μία μεγαλύτερη και μία μικρότερη για να διασφαλιστεί σε ενδεχόμενη άνοδο των τιμών χονδρικής. Εάν προκύπτει άνοδος και υπέρβαση του ανώτερου ορίου θα επιβάλλεται στο τέλος του μήνα η λεγόμενη ρήτρα αναπροσαρμογής πάνω στην τιμή εκκίνησης. Δίνει τη δυνατότητα στον καταναλωτή να αλλάζει πάροχο κάθε μήνα.
4. ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ. Το πορτοκαλί τιμολόγιο αφορά στην παρούσα φάση μόνο το 2% των καταναλωτών στους οποίους ο ΔΕΔΔΗΕ έχει ήδη εγκαταστήσει τους λεγόμενους έξυπνους μετρητές. Ο μετρητής αυτός δίνει τη δυνατότητα στον καταναλωτή να παρακολουθεί την ανά ώρα διακύμανση των τιμών και να επιλέγει το πότε θα λειτουργεί τις ενεργοβόρες συσκευές του και κατά συνέπεια να μειώνει κατά το δυνατόν την κατανάλωση.

•  Λεωνίδας Πιάκης,                                                                                                                               Μηχανολόγος μηχανικός                                                                                                                    Πρώην Διευθυντικό στέλεχος της ΔΕΗ  στην παραγωγή των