ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

Θεσμικό πλαίσιο

Με το άρθρο 102 του Συντάγματος της Ελλάδας θεμελιώνεται ο  πρώτος και δεύτερος βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης. Με το εδάφιο α΄ του άρθρου, η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) πρώτου και δεύτερου βαθμού. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, το Κράτος εξασφαλίζει ή μεταφέρει τους πόρους που απαιτούνται για την αποτελεσματική άσκηση των αρμοδιοτήτων που έχουν ανατεθεί στην ΤΑ.

Το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τα οικονομικά των δήμων, των περιφερειών και των νομικών προσώπων που έχουν συστήσει αποτελείται από πλήθος νομοθετημάτων στηρίζεται σε πλήθος άλλων νομοθετημάτων με τα σημαντικότερα να είναι:

1. Νόμος 3463/2006 (Α’ 114), «Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων» και ειδικά το πέμπτο μέρος «Οικονομική Διοίκηση Ο.Τ.Α. – Περιουσία Ο.Τ.Α. – Έργα και Προμήθειες», όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
2. Νόμος 3852/2010 (Α΄87)«Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης», και ειδικά το μέρος Η΄ «Οικονομικά», όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

Ακολούθησαν πολλά νομοθετήματα όπως ενδεικτικά  ο ν. 4111/2013 (Παρατηρητήριο), ν. 4173/2013 (σύνταξη προϋπολογισμού), ν. 4270/2014 (δημοσιονομικό πλαίσιο) και ν. 4412/2016(Συμβάσεις).

Τα όργανα για την οικονομική λειτουργία των Δήμων

Τα αρμόδια όργανα για την οικονομική λειτουργία των δήμων είναι το δημοτικό συμβούλιο, ο δήμαρχος, η εκτελεστική επιτροπή, η οικονομική επιτροπή, ο προϊστάμενος οικονομικών υπηρεσιών. Σε επίπεδο κοινότητας, την άσκηση της οικονομικής λειτουργίας εμπλέκονται και οι πρόεδροι ή τα συμβούλια των κοινοτήτων (ο Δήμος δεν θα έχει συμβούλια κοινοτήτων στη νέα περίοδο). Η νομοθεσία περιγράφει τις αρμοδιότητές αυτών των οργάνων αναλυτικά.

Εποπτεία και έλεγχο διενεργεί η Αποκεντρωμένη διοίκησης, για όσες από τις περιπτώσεις περιγράφονται σε νομοθετήματα, καθώς και άλλοι φορείς.

Αυτοτελείς πόροι (ΚΑΠ)

Οι ΚΑΠ αποτελούν το σημαντικότερο τακτικό έσοδο της ΤΑ και αποδίδονται σε αυτήν σε εκπλήρωση της σχετικής συνταγματικής επιταγής. Προέρχονται από θεσμοθετημένες πηγές φορολογικών εσόδων και συνεπώς συνδέονται άμεσα με την είσπραξη των εσόδων αυτών από το κράτος. Ως εκ τούτου, είναι κρίσιμο να επισημανθεί ότι δεν πρόκειται στην ουσία για επιχορηγήσεις του Κράτους προς την ΤΑ αλλά για ένα σύστημα μεταφοράς των φορολογικών εσόδων του Κράτους προς την ΤΑ. Τα ποσά μεταφέρονται με μηνιαίες καταβολές σύμφωνα με ένα σύστημα που εγκρίνεται από την ΚΕΔΕ

Οι ΚΑΠ των Δήμων, σύμφωνα με το άρθρο 259 του ν.3852/2010 όπως ισχύει, προέρχονται από τις παρακάτω πηγές εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού:

• Τον Φόρο Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων (Φ.Ε.Φ.Ν.Π.) σε ποσοστό 19,5% των συνολικών εισπράξεων του φόρου αυτού που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.
• Τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) σε ποσοστό 12% των συνολικών εισπράξεων του φόρου αυτού που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.
• Τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α) σε ποσοστό 11,3% των συνολικών ετήσιων εισπράξεων του φόρου αυτού.

Φορολογικά έσοδα και τέλη δήμων

Η σχέση μεταξύ φόρων και τελών είναι δυσδιάκριτη και δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα κατά την επιλογή και την άσκηση των τοπικών δημοσιονομικών πολιτικών.

Σύμφωνα με το άρθρο 78 του Συντάγματος η θέσπιση νέων φορολογικών βαρών απαιτεί τυπικό νόμο. Εξαίρεση από την προϋπόθεση αυτή παρέχεται στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια:

• στην περίπτωση επιβολής δυνητικών ανταποδοτικών τελών ή εισφορών, από τους δήμους, δυνάμει της παρ. 13 (14) του άρ. 25 του ν. 1828/1989, όπως αυτή συμπληρώθηκε με την παρ. 16 του άρθρου 11 του ν. 2503/1997 «…για υπηρεσίες ή τοπικά έργα της περιοχής τους, που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην ανάπτυξη της περιοχής και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών…»
• στην περίπτωση επιβολής τελών ή δικαιωμάτων για τη χρήση δημοτικών κτημάτων, έργων ή υπηρεσιών, δυνάμει των παρ. 1 και 5 του αρ. 19 του από 24-9/20-10-1958 β.δ/τος.

Τα ειδικευμένα έσοδα Δήμων

Τα έσοδα αυτά προορίζονται από διάταξη νόμου για την κάλυψη συγκεκριμένων δαπανών που προκύπτουν από την άσκηση αντίστοιχων αρμοδιοτήτων. Τα έσοδα αυτά μπορούν να περιέχουν έσοδα από τοπικούς φόρους και τέλη που προορίζονται για συγκεκριμένο σκοπό (π.χ. τέλη κυκλοφορίας, τέλη νεκροταφείου, εισφορά σε χρήμα εντάξεων στο σχέδιο πόλης, συνδρομές σε πολιτιστικά τμήματα).

Δανεισμός

Μετά την εξόδου από το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής, αναδείχθηκαν εκ νέου οι ανάγκες της ΤΑ για την υλοποίηση επενδυτικών έργων και αποπληρωμής χρεών μέσω δανεισμού . Κατηγορίες δανείων του ΤΠΔ.

• Δάνειο ισοσκελισμού προϋπολογισμού
• Δάνειο αναχρηματοδότησης
• Δάνειο ενεργειακού συμψηφισμού
• Δάνειο ενεργειακής αναβάθμισης

Οικονομικά Δήμου Ν. Φιλαδέλφειας Ν. Χαλκηδόνας

Ο δήμος παρουσιάζει μεγάλη καθυστέρηση στη σύνταξη οικονομικών καταστάσεων και απολογισμών. Οι τελευταίες εγκεκριμένες οικονομικές καταστάσεις είναι αυτές της 31/12/2020 και σύμφωνα με την απόφαση 262/22 της Οικονομικής Επιτροπής έχουν ως εξής:

Ενημερωτικά σημειώνουμε ότι το αποτέλεσμα της  χρήσης 2020  διαμορφώθηκε σε ζημία ποσού ευρώ 198.260,65.  Το αποτέλεσμα αυτό επιβαρύνθηκε περαιτέρω με φόρο εισοδήματος ποσού ευρώ
51.525,51, επομένως η ζημία χρήσης μετά φόρων ανέρχεται σε ποσό ευρώ 249.786,16.

Η διαφορά μεταξύ των συνολικών εσόδων της χρήσεως 2020 ποσού ευρώ 16.695.707,36 μείον τα συνολικά έξοδα της χρήσεως 2020 ποσού ευρώ 16.893.968, 01 αποτελεί το έλλειμμα της χρήσεως 2020 το οποίο ανέρχεται σε ευρώ 198.260,65. Σε αυτό αν προστεθεί και ο Φόρος Εισοδήματος της χρήσης 2020 ποσού ευρώ 51.525,51 το συνολικό έλλειμμα που μεταφέρεται στα Ίδια Κεφάλαια ανέρχεται σε ευρώ 249.786,16.

Τα δάνεια 31/12/20 ανέρχονται σε 2.793.553,77 ευρώ εκ των οποίων ποσό 69.064,44 ευρώ είναι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις.

Ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας και φωτισμού

Ο προϋπολογισμός των εσόδων ανέρχεται σε 5.031.992,72 ευρώ ενώ οι δαπάνες ανέρχονται σε 5.910.004,33 με συνέπεια να παρουσιάζει έλλειμμα περίπου 880.000 ευρώ το οποίο, σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών του Δήμου καλύπτονται από γενικά έσοδα, γεγονός που δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα στην υλοποίηση του προϋπολογισμού 2023 με αποκορύφωμα την λήψη προκαταβολής από τα έσοδα (ΚΑΠ) του 2024 ποσού  περίπου 525.000 ευρώ.

Το πραγματικό ύψος των δαπανών είναι μικρότερο κατά 1,1 εκατ. ευρώ περίπου διότι σε αυτό περιλαμβάνονται ποσά προβλέψεων για ανείσπρακτες απαιτήσεις από τέλη καθαριότητας και φωτισμού!

Τεχνικό πρόγραμμα δήμου 2023

Το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου Ν. Φιλαδέλφειας Ν. Χαλκηδόνας για το 2023 ανέρχεται σε 11,5 εκατ. ευρώ σύμφωνα με την απόφαση 96/2022 του Δημοτικού Συμβουλίου. Χαρακτηριστικό σημείο η χαμηλή συμμετοχή του Δήμου με ίδια κεφάλαια στο ποσό των 89,1 χιλ. ευρώ

Τα χρηματοδοτούμενα έργα από την Περιφέρεια Αττικής είναι τρία. Η ανέγερση ΚΑΠΗ με 2.900.000 ευρώ, η κατασκευή αθλητικών χώρων στο Πέταλο Νησίδας 750.000 ευρώ και η κατασκευή κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στο Άλσος. Για τα έργα αυτά είναι στην ουσία είναι ανύπαρκτα,  μια που στο πρόγραμμα εκτελεστέων έργων της Περιφέρειας (απόφαση 186/22) έχουν προϋπολογιστεί μόνο 1.000 ευρώ για το καθένα.

Στα χρηματοδοτούμενα από ΕΣΠΑ έργα ποσού 2.339.626,40 ευρώ ποσό 1.875.000 ευρό αφορά χρηματοδότηση για την ανακατασκευή του στρατιωτικού εργοστασίου και τα υπόλοιπα αφορούν κυρίως έργα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων.

Στα χρηματοδοτούμενα από ΠΔΕ έργα ποσού 3.632.684,21 ευρώ ποσό  2.405.114,36 ευρώ αφορά χρηματοδότηση για συνεχιζόμενα έργα των αναβαθμών και της επισκευής γηπέδου Ιωνικού.